Pagbasa sa Maikling Kuwentong "How My Cousin Manuel Brought Home a Wife" ni Charlson Ong
00:34.3
Yey! Kamusta, Egay?
00:41.3
O ama, parang anong temperature d'yan?
00:53.8
Hindi ka nakaheater.
00:54.7
Kala ko may ibang app na limit ako. Charot.
00:58.9
May heater din pero malamig pa rin eh.
01:03.0
May heater kasi medyo malawak tong salas kasi.
01:06.6
Ay wow, okay. Wow.
01:12.9
Ay naku, ang hirap ko. Gusto ko nang layasan to.
01:15.7
Kasi ang hirap paglinis.
01:18.2
Asip na naglinis ako ng regular, diba?
01:20.9
Pero ang hirap pa rin maglinis.
01:29.3
So ngayon, ito yung...
01:31.3
Ito yung number five mo.
01:35.3
Na yung napili ko ay
01:37.3
yung wala sa top ten mo, no?
01:43.3
In short, hindi mo gusto tong kwento?
01:45.3
Hindi naman siya gusto.
01:47.3
50 stories naman.
01:49.3
50 stories naman ito.
01:53.3
Dahil ba racist ka?
01:57.3
Dahil ba racist ka, kaya ayaw sa kwento.
02:01.3
Ang joke ko sa iyo lagi diba
02:03.3
kapag nag-ano tayo at kahit yung nakasunat
02:07.3
Parang ang magtutunog racist diba?
02:11.3
Sa ika ay manopod story.
02:17.3
Hindi na racist niya.
02:19.3
So yung napili ko ay...
02:21.3
Ito yung number five ko.
02:25.3
How My Cousin Manuel Brought Home
02:27.3
a Wife in Charleston, ONG.
02:29.3
So ba't di mo siya napili?
02:33.3
San siya nagkulang?
02:37.3
Maganda naman siya.
02:39.3
Bakit high-pitched?
02:55.3
Yung episode kanina, sobrang dahil
02:57.3
representative siya ng Charleston, ONG
03:05.3
hindi ito negative na bagay.
03:09.3
Ini-imagine ko yung mga
03:11.3
nabasa kong mga novela niya
03:13.3
mostly banyaga, kahit yung
03:15.3
parang crime na white.
03:23.3
Parang ganyan, diba?
03:25.3
Basta may angel, charot.
03:27.3
Nakuling mo to kayong title,
03:33.3
May shadow sa kami, angel.
03:41.3
Ang strength ni Charleston sa pagnanovela
03:43.3
ay yung paghahawak niya
03:45.3
ng mga genre na mood
03:49.3
Sa panagay ko, gusto niyang
03:51.3
gamitin, hindi ko alam
03:53.3
kung dinidiscuss niya ito, pero tingin ko
03:55.3
parang yun yung mga project niya. Parang gusto niyang
03:57.3
gamitin itong mga popular
04:01.3
napapanood natin sa
04:03.3
soap opera, sa drama,
04:05.3
sa film sa atin. Tapos subuking
04:07.3
gamitin yun sa isang literary
04:09.3
na project. Parang gano'n yung
04:11.3
tingin ko sa kanya.
04:13.3
Parang at least yung dalawang novela, kasi yung
04:15.3
ganyan, yung blue something ay
04:17.3
noir, crime, et cetera.
04:19.3
Tapos itong, yung
04:21.3
ano niya, ano yun? Kulay ni Black
04:23.3
something. Hindi ko pa
04:25.3
nababasa yun kasi wala akong lumabas
04:27.3
yun. Yan nga isa sa mga dahilan kaya
04:29.3
gusto kong umuwi ng Pinterest. Wow! No ball.
04:33.3
Feeling ko nahuli ako sa mga, kahit
04:35.3
sa Pilipinong fiction na mga
04:37.3
nagbabasa. Parang ang dami kong halimbawa
04:39.3
kung nakikita, nabasa mo na ba si ano?
04:41.3
Vivo, Rona? May copyan ako.
04:43.3
So yun, parang lagi ko nababasa
04:45.3
na medyo positive na
04:47.3
isa sa mga gusto kong mabasa pagpag-uwi.
04:51.3
Hindi, yung itong
04:55.3
Speaking of genre,
04:57.3
yung bago niyang novela... Pinag-usapan natin
04:59.3
na Nazareno. Parang sa cover may Nazareno dyan.
05:01.3
Oo nga. Tapos, hindi, ang
05:05.3
ano niya, parang setting point
05:07.3
niya, well, ano niya, ang ano ba to?
05:09.3
Ang sabi nung publisher
05:15.3
Da Vinci Code pero set in
05:19.3
So, nung binasa ko naman, parang...
05:21.3
Hindi? Hindi naman.
05:27.3
ano naman kasi sa atin, parang
05:29.3
ang latches lagi ng pagde-describe
05:31.3
sa atin ay popular na
05:33.3
foreign fiction na
05:37.3
yung sa akda sa atin
05:39.3
ay parang hindi naman talaga
05:43.3
Ano yung kasabihin mo? Kaya mas gusto
05:45.3
ko nga yung comparison ay mga
05:47.3
popular forms sa atin, kagaya nga nung
05:49.3
yun, kagaya sa sayo ko, halimbawa, ano po,
05:51.3
parang imaginable sa akin yung
05:53.3
material na ito bilang script
05:57.3
parang... Diba? Hindi ko napanood lahat ng
05:59.3
mga manopon na films
06:01.3
pero alam ko na meron silang
06:03.3
ibang-ibang modes din, parang hindi lahat drama
06:05.3
kasi merong manopon na comedy
06:07.3
diba? Yung kay Jasha na
06:15.3
talaga kung melodrama.
06:17.3
O, so iba-iba rin yung
06:19.3
recently nakita ko yung mga tweets ni
06:23.3
yung komikero na parang
06:27.3
nga siya ay binalikan niya at
06:29.3
parang mostly ay happy
06:31.3
naman. Binalikan niya yung mga manopon
06:35.3
kasi alam ko bilang
06:39.3
napanood niya yun nung una dahil
06:41.3
parang mga Chinoy parang
06:43.3
hindi naman sila yung
06:45.3
parang yun yung katotohanan
06:47.3
di ba sila yung target na
06:49.3
audience nun, di ba
06:51.3
ng mga manofilms na yun. So, parang
06:53.3
na-imagine ko siya sa ganun. Of course, merong
06:55.3
mas, yun nga dahil nga literary
06:57.3
na project pa rin ito
06:59.3
sa bandang huli, ay meron siyang mga
07:01.3
ganung proyekto. So,
07:03.3
ang totoo yun, siguro
07:05.3
nagmula lang sa ganung
07:07.3
bias yung ano ko. Masyado yung
07:09.3
imaginable sa akin yung material
07:11.3
bilang transferable into a
07:19.3
nakabawa sa akin.
07:25.3
yun. Pero, nung binalikan ko
07:27.3
ulit, of course, binasa ko ulit ngayon
07:29.3
I mean, hindi today. I mean,
07:31.3
binasa ko ngayon para sa discussion
07:33.3
natin. Nung binasa ko, parang mas na-appreciate
07:37.3
bilang siya na kwento na hindi na sa context
07:39.3
ng anthology. Kasi yung una kong reading sa kanya
07:41.3
parang dahil nga namimili tayo ng
07:43.3
top five, parang sa ganun. Parang
07:45.3
isa ba ito sa mga gugustuhin kong
07:47.3
i-discuss? Parang mas ganun yung
07:49.3
mood. Although, nung
07:51.3
namimili tayo, di ba sabi ko sa'yo,
07:53.3
na-consider ko to dahil dun sa
07:55.3
mga milagro-milagro na ganyan
07:57.3
pero hindi ko alam kung ganun
08:01.3
quote-unquote fantastic na interesado
08:05.3
dyan. So, yun. Pero,
08:07.3
understandable sa akin kung bakit mo magugustuhan
08:13.3
Hindi, hindi, dahil sa
08:17.3
sa kalikasan, charot.
08:23.3
Oh my God, pati yung
08:27.3
yung small talk nila ni Ate
08:29.3
na ano ba ito? Uy,
08:31.3
parang maganda yung voice niya. So, did you sing?
08:33.3
Yung Spanish-Spanish song ba ito?
08:35.3
Oo, yung kinanta niya na
08:47.3
Meron siyang lyrics na I'd rather be a
08:49.3
forest than a street.
08:51.3
Nakita ko yan. Pinost mo ba
08:53.3
yan somewhere? Sa Instagram, oo.
08:55.3
Okay. So, alam mo,
08:57.3
hindi ko na talaga alam kung sa
08:59.3
mga studio lang. Nag-ihalo-halo.
09:03.3
ang ganda ng linya na yun
09:07.3
yun yung line na ano
09:09.3
pantawid sa ating ano
09:11.3
yung story na diniscuss natin last week
09:15.3
story na ito. Ay, kasi urban
09:17.3
kalye ka. True. Okay, anyway,
09:19.3
so yung napili ko nga, I hope my
09:21.3
Pero parang naman silang na dead, so
09:23.3
ay, na pwedeng hindi pala. Charot.
09:25.3
Actually, possibly hindi siya na dead. Anyway, so
09:27.3
yung kwentong to, lumabas siya ng
09:29.3
1992 na, so parang medyo
09:31.3
more or less ay, pwede kang mag-review
09:33.3
tamang ginagawa yan.
09:37.3
ang hindi, isa sa mga
09:39.3
hindi-plenano, pero parang
09:41.3
two years apart lang sila ng ghost
09:43.3
ni Connie. Connie?
09:47.3
medyo... Connie Muman.
09:53.3
well, more or less, nangyugtunang kasaysayan.
09:57.3
like, pag mo-modernize,
09:59.3
pag mo-globalize, etc.
10:05.3
So, ang pinakauna
10:09.3
formalek, napansin mo na
10:11.3
itong kwentong to, na medyo mahabang kwento,
10:13.3
so siguro tansya ko
10:15.3
mga ano to, 7,000? Mga ganyang
10:17.3
6,000-7,000 words.
10:19.3
Tapos, direto-direto siya,
10:21.3
wala siyang break, wala siyang section breaks.
10:23.3
So, may, I'm sure
10:25.3
itong siya, Charlson, bilang
10:27.3
ano siya, ano talaga siya, technician siya.
10:29.3
Magaling siya mag-sulat talaga.
10:31.3
Masarap siya, masarap siya.
10:33.3
At isa siguro yun
10:37.3
mahalagang eknasyon na
10:39.3
hindi mahirap pa sa akin si Charlson.
10:41.3
Siguro nga dahil sa...
10:45.3
may hawak siya sa material. Anyway, so.
10:49.3
Pag binagkombinasan mo yung banyaga, yung mga...
10:51.3
Actually, hindi pa nga nababasa sa kanya yung
10:55.3
Nabasa ko yun nung college
10:59.3
So, pinusom ko yun naman na...
11:01.3
Tapos yun pata yung hindi...
11:03.3
Embarrassment of riches.
11:05.3
Medyo hindi Chinese IQ, yung million.
11:09.3
nag-create ng ibang bansa.
11:11.3
True. Kasi kailangan nation.
11:13.3
So, hindi pwedeng Chinese.
11:19.3
Sobrang mahaba itong kwento.
11:21.3
Tapos, feeling ko ano eh.
11:23.3
Decision talaga eh. Parang formal.
11:25.3
Or sadya talaga na
11:27.3
hindi lagyan ng mga break.
11:29.3
Diretso talaga siya. Tapos mapapansin mo na
11:31.3
may mga section na pwede siyang mag-break.
11:35.3
Like section break. Pero talagang piling
11:37.3
hindi mag-break. So, yung mga mag-talon-talon
11:43.3
Sa estasyo, etc. Diretso talaga siya.
11:45.3
Tapos happy. Happy naman yun.
11:51.3
pagsasalonsan ng mga kwento.
11:53.3
Hanggang sa pinakadulo,
11:55.3
merong story, game within a game
11:57.3
within a game. Tapos hanggang sa dulo,
11:59.3
may mga reveal na
12:01.3
ano na to. Lahat pala to ay
12:03.3
nangyari na in a very specific
12:05.3
time frame. Tapos ito yung kasalukuyan.
12:07.3
So, yung pag-anong pagsishift
12:09.3
ng presence sa kanong past,
12:11.3
parang ano talaga siya?
12:13.3
Technically, ano na talaga siya?
12:15.3
Magaling talagang mag-handle
12:19.3
Ng storytelling si
12:21.3
Charles. Siguro ano din
12:23.3
ito eh, guy. Parang
12:29.3
ano talaga siya? Ano na ba to? At home
12:31.3
siya sa novela form.
12:37.3
panahon, ano talaga? Mahusay talaga.
12:41.3
fluidity na hindi ka
12:43.3
nawawala bilang reader
12:45.3
kahit gumagalaw yung panahon.
12:47.3
Kahit hindi linear yung panahon
12:51.3
At home talaga. Napansin mo ba to?
12:53.3
Ano talaga siya? Kasi may mga
12:57.3
may mga novelist tayo na
12:59.3
quote-unquote novelist na pansin mo talagang
13:01.3
short story writer sila na sinubukan
13:03.3
mag-novela. Like me.
13:07.3
Pagbinasan mo alimbawa yung
13:09.3
Solidad Sister. Tapos
13:11.3
ni Butch Lalisa. Tapos kahit naman si Sir Butch,
13:13.3
ina-admin talaga niya na short story talaga
13:19.3
Pero si Charles, alam mo talaga meron talaga siyang
13:23.3
gamay niya yung largeness ng canvas
13:25.3
kapag nagkikwento siya.
13:27.3
Tapos yung napagbinasan mo yung mga kwento niya,
13:29.3
yung banyaga. Sabang gusay ng banyaga
13:33.3
pagkikwento, yung
13:37.3
et cetera. Parang
13:39.3
interesting to sa English dahil kaka-uti
13:41.3
nga lang yung mga novelista
13:45.3
Hindi short story na in-extended.
13:57.3
feeling ko actor kong
14:07.3
na tradition. Parang
14:11.3
parang okay na yung
14:13.3
parang di naman siya evolution
14:15.3
pero parang technical
14:17.3
I mean in terms of technical proficiency
14:19.3
sa paghahandal mong nung short story
14:21.3
na actually may ganito na dun sa
14:23.3
dead stars eh. So ewan ko kung anong nangyayari dun sa mga
14:25.3
tao sa gitna. Pero parang
14:27.3
yung gano'n. Kasi ganun din yung
14:29.3
dead stars. Parang ano din siya,
14:31.3
magaling din siya magsaping-saping ng mga
14:33.3
kwento, ng mga panahon, et cetera.
14:35.3
Anyway. So yun. Kahit yung
14:37.3
ambition siguro, or yung sense of
14:39.3
ambition. Kasi rinbawa ito rifted
14:41.3
dun obviously rifted dun sa
14:47.3
How My Brother Leon Brought Home A Wife ni
14:49.3
Argillian na nandito dun. Tama ba? Nandito dun yata.
14:51.3
Yes, nandito. Tapos yun,
14:55.3
maliit siyang kwento.
14:57.3
I mean, nangyayari sa
14:59.3
yung espasyon niya yung isang
15:01.3
parang ilang oras lang.
15:03.3
Ilang oras. Yung pagsundo
15:05.3
hanggang pagdating sa bahay.
15:13.3
ng tatay sa kayong narrator.
15:17.3
Pero dito kay kwentong to,
15:19.3
in-extend talaga siya.
15:21.3
So parang, isa yun din yun
15:23.3
sa na-appreciate ko.
15:27.3
Anong year yung How My Brother Leon?
15:33.3
siguro mga 30-40 years na
15:35.3
nag-separate dito sa
15:37.3
dalawang kwentong to ay
15:39.3
parang lumaki yung canvas at naging
15:41.3
complex yung canvas.
15:43.3
Naalala ko pala itong
15:45.3
anong nakikita mo?
15:57.3
Okay, so pre-war siya.
16:01.3
Okay, nagsasabihin ko
16:03.3
kasi yung itong How My Brother
16:05.3
Leon brought home a wife, ito yung
16:07.3
minakaunang memory ko
16:09.3
ng close-read o tangkang mag-close-read.
16:11.3
Naalala ko nung pinag-usapan namin
16:13.3
nung college, ay nung high school,
16:15.3
sa isang klasa nung high school.
16:17.3
Tapos sabi yung teacher ko,
16:19.3
naiwan ko kung binubulshit kami.
16:21.3
Parang hindi namin alam kung tungko saan yung kwento.
16:23.3
Tapos parang sobrang simple nga niya
16:25.3
pero itong teacher ko, naiwan mo siyang
16:27.3
mabagandahin yung mga karamihan
16:29.3
ng pag-uturo sa atin ng
16:33.3
Parang laging merong
16:35.3
nakatago na something na
16:37.3
yung sagot. So parang
16:39.3
nasabi sa amin, naaalala ko dun sa kwento ngayon,
16:43.3
yung clue daw dun sa
16:45.3
kung tungko saan yung kwento, ay nandun sa
16:47.3
description sa kuko
16:51.3
Kasi mahaba daw yung
16:53.3
kuko niya. Tapos parang ito
16:57.3
mag-unlock dun sa kung ano man
16:59.3
tungko saan yung kwento.
17:01.3
Lahat ng mga contradiction, lahat ng mga
17:03.3
culture clash, etc. ay nandun sa
17:05.3
maliit na detalye.
17:13.3
super maliit na detalye din. May
17:15.3
banggit ng Marsha Lowe.
17:19.3
Hindi siya mahalaga.
17:21.3
Nabanggit yung Marsha Lowe na
17:23.3
para sa anthology na ito, nabanggit ko
17:25.3
dun sa isang recording natin.
17:27.3
Wala, walang Marsha Lowe.
17:29.3
Parang lumipas lang siya.
17:31.3
As in, pag iniintay mo yung
17:33.3
1970s, tapos even 80s.
17:37.3
Parang na-Marsha Lowe mismo yung anthology.
17:39.3
Wala ba nalang ganap? So at least dito may nabanggit na
17:45.3
itong kwento ay yun nga.
17:49.3
pagtutuloy niya dun sa tradition
17:51.3
o parang yung intertext niya,
17:55.3
conversation niya dun sa intertext na
17:57.3
How My Brother Leon Broke Up With My Wife dun sa
18:01.3
yung premise, yung
18:03.3
mismong premise na
18:05.3
basically may isang narrator
18:07.3
tapos may kamagka-anak siya na
18:09.3
may inuwing wife, may inuwing
18:13.3
yung si Leon dun sa Argelia
18:15.3
story, dito ay si Manuel
18:19.3
parang ang description sa kanya ay black sheep.
18:21.3
So Ash, the crazy one.
18:23.3
Na parang yung smart pero
18:25.3
pero bulakbol. Tapos yun.
18:27.3
Tapos ang capsule summary
18:29.3
sa naganap sa buhay niya
18:31.3
ay parang 20 years ang nagwala.
18:33.3
Tapos ang balita nila ay nag-Brazil.
18:35.3
No? Na medyo random.
18:37.3
Ano kung iisipin mo? Medyo random to.
18:41.3
isipin mo yung...
18:42.3
Baka gusto niya kasi mabanggit si Sonia Braga.
18:44.3
Kapapanood lang ni...
18:46.3
ng Kiss of a Spider.
18:48.3
Kapapanood lang siguro ni Charleson.
18:54.3
So ano ba to? Sabihin ko, hindi kasi kung
18:56.3
kumingisipin mo yung mapa ng
18:58.3
diaspora. Medyo wala yung
19:00.3
Brazil, no? O wala yung Latin America
19:02.3
o yung South America. Kaya interesting
19:04.3
parang interesting din yun.
19:06.3
Yung choice na...
19:08.3
Kapag inisip natin, lalo yung mga Filipinas
19:10.3
specifically, di ba? Parang pag iniisip yung
19:12.3
yun nga, yung pang-ibang bayan
19:18.3
top 12 ang Brazil sa
19:20.3
maiisip mo na bansa
19:22.3
na Filipino na hindi.
19:24.3
Parang kung isipin mo North America, parang
19:26.3
Southeast Asia, Japan, ganyan
19:28.3
o Middle East, Europe, et cetera.
19:30.3
Tapos yung Latin America medyo wala siya
19:32.3
talaga sa gano'ng mapa.
19:38.3
At clearly dito yung
19:40.3
most likely yung name na Manuel ay
19:42.3
part ng homage kay Manuel Arguilla.
19:44.3
O wala lang? Random lang?
19:46.3
Oh my God! Hindi ko napansin!
19:52.3
Ang nabanggit din, so di ba
19:54.3
yung dalawang... Okay.
19:58.3
hiding in plain sight.
20:02.3
Yung dalawang dekada sa Brazil tapos parang
20:04.3
walang kontak sa pamilya
20:06.3
liban ang nabanggit ay
20:08.3
liban sa mga postcard mula sa kung saan
20:12.3
So parang yun yung...
20:20.3
Yung imagination ng mundo
20:34.3
inisipin mo yung Arguilla story na
20:36.3
sobrang maliit talaga na
20:38.3
isang like barrio
20:40.3
na unnamed na barrio.
20:42.3
Although siguro sa north of the barrio.
20:46.3
may ganung pagmamapa kung
20:48.3
laging pumapa naman yung mga kwento.
20:50.3
Yung pagmamapa ay
20:52.3
mga hindi inaasahan tulad ng sa Brazil.
20:54.3
Tapos yun yung...
20:56.3
feeling ko maalaga naman yun.
20:58.3
Feeling ko yung generation namin
21:00.3
parang we take it for granted na
21:02.3
malaki yung mundo pero
21:08.3
may ganung papausbong
21:10.3
na kamalayan sa mundo.
21:12.3
Obviously 90s to so
21:14.3
ito yung samula ng Philippines
21:16.3
2000, yun yung neoliberalismo,
21:18.3
industrialization, etc.
21:22.3
imahinasyon ng malawak na
21:26.3
parang kaakibatan nun ay yung
21:28.3
imahinasyon ng other.
21:30.3
At yun yung tungkol sa ibang tao.
21:32.3
Tungkol sa iba. Napala iba na lang.
21:34.3
Yung tungkol sa other.
21:36.3
Tungkol sa foreign.
21:42.3
Napanood mo ba yung ano? Kasi nabanggit mo yan.
21:44.3
May postcard, etc. kanina.
21:46.3
Malawak ng mundo nga.
21:48.3
Recently, isa sa mga napanood ko na film,
21:50.3
napanood mo yung Will of
21:52.3
Fantasy and Fortune ba?
21:54.3
Fantasy and Fortune siguro.
21:56.3
Hindi mo napanood yun. Parang
21:58.3
meron siyang tatlong kwento.
22:00.3
Parang yung third na story
22:02.3
niya ay parang dystopic na
22:04.3
immediate na future. Parang ito,
22:06.3
parang yung present pero alternate
22:08.3
na present kung saan.
22:14.3
earlier ay parang
22:16.3
gumuho yung communication
22:18.3
system. So, wala nang
22:20.3
internet, walang connection. Tapos
22:22.3
nag-crash lahat. Pero bago yun ang nangyari, parang
22:26.3
emails na mga tinatago mo, nasend
22:30.3
So, na-reveal yung lahat ng mga sekreto,
22:32.3
etc., bla bla. So, ang daming
22:34.3
mga ano. Pero tapos nag-crash na nga lahat.
22:36.3
So, parang yun yung naging effect. So, nawala. Tapos,
22:38.3
supposedly, bumalik na sa
22:40.3
letters, telegrama.
22:42.3
Wala nang ano. Tapos,
22:44.3
grabe, grabe yung
22:46.3
depiction lang na
22:48.3
grabe yung depiction ng ganong mundo
22:52.3
high school, hindi mo na nga, wala ka nang
22:54.3
paraan para makontact siya. Hindi mo alam
22:56.3
kung anong address niya kasi very reliant ka sa
22:58.3
email before or sa text na anytime
23:00.3
pwede mo siyang tanongin. Pero ngayon, hindi mo na alam.
23:02.3
Hindi mo na alam. Tapos,
23:04.3
nag-start lang siya with parang supposedly
23:06.3
high school reunion. Ano nito?
23:08.3
Tapos yung mga nag-gather pa yung addresses.
23:10.3
Tapos siya, parang hindi na siya makakonect sa mga tao.
23:12.3
Tapos may random siyang nakasalubong.
23:14.3
Parang lesbian story
23:16.3
din yun. So, na babae.
23:20.3
na-recognize nila pareho yung isa't isa.
23:22.3
It will turn out, hindi sila yung
23:24.3
na-recognize nila. Parang
23:26.3
maling tao. Parang may pinapaalala lang yung
23:28.3
barangka. Kasi nga 20 years ago
23:30.3
na yung lumipas. Nung huli sila
23:32.3
supposedly nagkita.
23:36.3
tinatagnitagni nila
23:40.3
sila yun. Pero habang tumatagal
23:42.3
na-re-realize nila.
23:44.3
Wait. Ano nga bang pangalan mo?
23:46.3
Kasi in-assume lang nila na kilala nila.
23:48.3
Yung isa, nalimutan niya talaga yung name.
23:50.3
Sabi niya, nalimutan ko na yung pangalan mo
23:52.3
pero naalala ko yung mukha mo. Yung isa. Tapos na
23:54.3
nagpakilala na sila, hindi. So, parang yung
23:56.3
gano'n lang na. Ang ganda.
23:58.3
So, ang ganda na story. Pero yun.
24:00.3
Yung lang gano'n na yung idea
24:02.3
ng lawak ng mundo
24:04.3
o liit ng mundo ay
24:06.3
independent. Parang
24:08.3
relative din talaga dun sa
24:10.3
kakayahan natin mag-communicate
24:12.3
sa isa't isa. Sa bandang huli.
24:16.3
Parang interesting talaga tong 90s
24:18.3
kasi yan nga yung magkakasabay
24:22.3
Diba sa free trade,
24:24.3
tapos yun, yung internet.
24:28.3
Ano ba ito? Knowledge,
24:30.3
et cetera. Yung freedom of
24:32.3
access to knowledge, et cetera. Democratization.
24:34.3
Yung ganyan. Tapos magkakasabay
24:36.3
nga siya. So, ano ba ito?
24:38.3
Parang may nabasa ko,
24:40.3
may tweet akong nabasa na
24:42.3
parang, ano ba ito?
24:44.3
Iniisip niya kung paano nag
24:46.3
ano yung buhay sa akademia dati
24:48.3
na walang email yung mga tao.
24:50.3
Hindi naging email, yung walang computer.
24:52.3
Yung di mas masaya.
24:54.3
Yun nga. Pero I feel na alala mo yun
24:56.3
kasi college ka na nun diba?
24:58.3
Nung wala pang...
25:00.3
Hindi siya pa common.
25:02.3
Pero naalala ko, black namin,
25:04.3
meron na kaming yahoo groups, parang e-groups
25:06.3
parang e-groups na.
25:08.3
Ah, so may internet na?
25:10.3
May internet na naman nung college ako, hello?
25:12.3
Pero hindi pala ha.
25:14.3
Pero hindi pala. Oo, may internet na sa
25:16.3
library sa atin na yun eh.
25:18.3
Pero hindi siya tipong
25:20.3
kasindali. So, nag-ISP
25:24.3
sa dorm. Yung hindi siya
25:26.3
kasindali. Pero meron ng internet.
25:28.3
May memory na ako niyan
25:30.3
online diary nga ang
25:32.3
thesis ko nung college ako.
25:38.3
Record record pala siya.
25:44.3
internet na. In denial ka kasi
25:46.3
na hindi tayo magka-generation.
25:52.3
yung pag-end ng set,
25:54.3
kailangan mo kakagilapin na teacher.
25:56.3
Kahit na nagka-text sila,
25:58.3
pwedeng i-text or pwedeng i-email.
26:00.3
I mean, pwede mo silang i-email pero hindi sila sasagot sila kasi
26:04.3
Maghihintay ka talaga ng, kasi maghihintay ka sa
26:08.3
ilang oras. May ganyang
26:12.3
connection talaga yung
26:16.3
paghihintay, sa sense of time.
26:20.3
naalala ko, late na akong
26:22.3
nagka-phone. Parang siguro mga third year college
26:24.3
na ako or fourth year college.
26:32.3
dahil hindi ako mat-text or
26:34.3
wala ako, wala akong masasabihin.
26:36.3
Na okay lang din naman sa akin kasi
26:38.3
gastos ibig sabihin naman sa akin.
26:40.3
Alam ko rin, Ang Diyos ko, parang
26:42.3
first year lang rin. First year ako nagka-phone eh.
26:44.3
First year college tapos
26:54.3
kaya feeling ko ngayon, parang meron akong
26:56.3
medyo may fetish ako sa connection. I mean
26:58.3
sa internet connection, hindi sa connection in real life.
27:00.3
Pero yung, kasi meron
27:02.3
akong memory nga nung
27:04.3
ano ba ito, yung sobrang precious
27:08.3
sobrang ala niya, sobrang hindi
27:10.3
siya like boundless na
27:12.3
resource. Yun yung ISP Bonanza na
27:16.3
Magiging libre siya pag midnight, mga ganyan.
27:22.3
Kaya gabi. At mas mabilis
27:24.3
kayong makakonect kasi supposedly
27:26.3
konti na yung kaagaw mo.
27:28.3
At nun sa dorm, yung dorm
27:30.3
na tinuluyan namin, parang
27:32.3
apartment type siya na dorm. So
27:34.3
isa lang yung phone. So nag-aagawan
27:36.3
kayo talaga. Tapos
27:38.3
balahuraan na lang talaga. Yung pakapala
27:40.3
na lang ng mukha o sino yung nagpalit.
27:42.3
Kasi syempre isa lang yung
27:44.3
makakakonecta, diba? At the time.
27:46.3
So, kung baga bigaya na lang.
27:48.3
Parang pakiramdaman ko sino yung nangangailangan.
27:50.3
Pero kung minsan kailangan-kailangan mo, diba? So parang
27:52.3
patay-malis siya na lang. So tingin ko ito
27:54.3
yung mga unang mong krimen, diba?
27:56.3
Of course, hindi mo siya iniisip na krimen.
27:58.3
Pero kabalahuraan talaga.
28:00.3
Tatanggalin mo. Tapos yung sa iyo yung ikokonect mo.
28:04.3
memory na may pinapaliwanag ko sa akin yung
28:08.3
magic charm. Parang, ha?
28:10.3
Pwede mong gamitin yung phone. Tapos hindi
28:12.3
mati-disconnect yung internet.
28:18.3
So yun nga. Ibang
28:20.3
mundo na talaga yung mundo ng puwento.
28:22.3
Parang papunta to
28:26.3
Inabot natin, ano? Parang
28:28.3
I mean, inabot natin both.
28:30.3
I mean, yung time din na may telegrama.
28:32.3
As in, inabot ko yun siya nung bata ako
28:35.3
Wala akong memory niyan.
28:39.3
Kasi meron nga ako mga tito-tita
28:41.3
na nagtrabaho abroad. Kaya
28:43.3
alam ko yung magsasend sila
28:45.3
ng telegrama para sabihin lang kung
28:49.3
Parang yun yung common na message. Kailan tatawag?
28:51.3
Kasi yung isa kong lola, sila lang yung may phone
28:53.3
na landline. So, doon tatawag.
28:55.3
Yun yung usually yung message lang sa telegrama. Kasi
28:57.3
otherwise, letter nga. Letter lang.
28:59.3
Tatawag lang naman siya kapag may okasyon e. Parang
29:01.3
may Pasko or merong ikakasal.
29:05.3
Nabutan namin yung voice tape.
29:09.3
Early as, alam mo, isa yan sa mga hanapin ko.
29:13.3
parang mga apat na taon ako or tatlong
29:15.3
taon na nagsasalita. Doon.
29:17.3
Sa ninong ko, natutok ko rin.
29:23.3
Saan maipiplay yan?
29:27.3
I'm sure. Sigurado may
29:31.3
Pero I mean, hindi ko nga alam
29:33.3
kung nasa na yung kaset, yung tape mismo.
29:37.3
mga hanggang college ako, narinig ko
29:39.3
pa yun. Kasi ikaw to.
29:41.3
Isa nang sabi sa akin.
29:47.3
Sobrang articulate na, dear Elias.
29:49.3
Magpapodcast pala.
29:53.3
Mano, hindi pa namin punta yung kwento.
29:57.3
Ito nga yung mundo.
30:01.3
Kasi parang mahalagang.
30:03.3
Sobrang seismic talaga
30:05.3
ng mga pagbubago sa dipunan.
30:07.3
Yung pagbubago sa dipunan.
30:09.3
Obviously, pati sa
30:11.3
kamalayan o imahinasyo
30:13.3
ng mundo, ng ibang tao,
30:15.3
et cetera. So, kanibawa, itong
30:19.3
pinakaulang tagpo dito na
30:21.3
interesting naman nangyari sa airport. Yung airport
30:23.3
mismo, parang syang non-place.
30:25.3
Parang syang yung
30:29.3
kung hindi niyo pa nababasa yung The Quiet Ones.
30:35.3
Parang sya yung nag-mediate ng mga ganitong
30:37.3
mundo, ng ganitong mga
30:39.3
palitan, mga exchange,
30:45.3
sa globalized na era.
30:51.3
Ang pinaka-interesting sakin dito,
30:53.3
yun nga, parang medyo
30:57.3
premise dun sa Argelia
30:59.3
story. Tapos pinalaki siya
31:01.3
ng bongga. Pinalaki, tapos
31:05.3
Pinalaki yung cannavas.
31:07.3
Pati yung halimbawa, yung
31:09.3
sprawl ng pamilya.
31:11.3
Dun sa Argelia story,
31:13.3
parang sobrang simple yun. May dalawang magkapatid,
31:15.3
tapos may tatay, may nanay yata.
31:17.3
Hindi ko maalala kaming may nanay. Sorry, nanay.
31:19.3
Pero dito, sa ma-extended din
31:21.3
yung pamilya. May
31:23.3
nanay, may nanay si Manuel,
31:25.3
may nanay si narrator,
31:27.3
yung si Carlos. Tapos may
31:39.3
Manuel na pinsan.
31:41.3
Pero hindi pala gilap na pinsan
31:43.3
kasi ampun lang yung tatay
31:45.3
ni nung narrator.
31:49.3
Kaya parang posibleng supposedly sila.
31:51.3
Pero parang harsh pa rin yun.
32:03.3
magandang bagay din sa
32:09.3
Kasi gamit ko ba yung pangkatsi?
32:13.3
si Ma'am Chari pinabagagay
32:17.3
Tapos parang may Chinese history na something.
32:19.3
Tapos, uy, tignan mo.
32:21.3
Ano ba doon sa'yo? Mga pangkatsi.
32:25.3
Hindi parang yung
32:29.3
siyempre, yung mga Pilipino may ganito din naman.
32:31.3
Pero yung sobrang
32:33.3
alert o parang sobrang consciousness
32:35.3
sa kasayasaya nung Angkan.
32:37.3
Parang halos documented siya.
32:41.3
kasayasaya na may mga record.
32:43.3
Ito yung nangyari sa panahon ito.
32:45.3
Ito yung pinsan na nangyari ito.
32:49.3
Ito yung documentation
32:55.3
privilege, with wealth.
32:59.3
connection din yung dalawa.
33:05.3
Sa Samantha pala yun.
33:07.3
Sa Samantha, yung anak
33:09.3
na ipinakasal sa isang
33:19.3
tungkol sa pagpapakasal
33:21.3
o pagpag-aasawa. Dito
33:25.3
in-explore lahat nung facet na yun.
33:27.3
So dito parang may halimbawa-halimbawa ng
33:31.3
semi-arranged marriage to.
33:35.3
Parang arranged na talaga siya.
33:37.3
Okay. Kasi parang
33:39.3
nireveal dun sa dulo na itong narrator
33:41.3
ay parang may namu-examting
33:43.3
dun sa kanyang pinsan.
33:45.3
Pero ano kasi to,
33:47.3
reported kasi to.
33:49.3
So hindi natin alam na totoo siyang nangyari.
33:51.3
O totoo ba siyang nangyari?
33:53.3
Kaya ipinadala si
33:55.3
Samantha, or ipinakasal siya
34:01.3
na negosyante na Taga-Cebu.
34:09.3
Tapos ang isa din
34:11.3
pagkakapareho dun
34:13.3
sa Argelia Story, parang may
34:21.3
anong nasasabihin ng
34:25.3
Animbawa dun sa Argelia Story, parang yun yung
34:27.3
harsh dun, naparang pinadaan sila
34:29.3
sa isang secluded na ruta
34:31.3
kasi ayaw siyang ipadaan dun sa, para ayaw makita
34:33.3
ng mga ibang kabahayan.
34:35.3
Tapos dito parang again
34:37.3
naging dambuhala na naman yung skill.
34:45.3
babae, yung nana,
34:47.3
yung magkapatid ba sila,
34:49.3
yung kita sa kanyang nanay,
34:53.3
idea na yung asawa
34:57.3
At ang kinanong pa ay, parang
34:59.3
anong uri ng Brazilian? Parang what kind of
35:01.3
Brazilian? So yun talagang may
35:03.3
and obviously dito.
35:07.3
sa tanong mo kanina na
35:09.3
kung bakit Brazil. Parang
35:11.3
isa nga yan, hindi ba yan?
35:13.3
Super other ba siya?
35:19.3
specific na idea kung ano ngang hitsura
35:27.3
American, tatanungin mo lang black
35:29.3
or white, parang ganun.
35:31.3
Pag Brazilian, parang hindi mga
35:35.3
Yung pagpapakilala kay
35:37.3
Consuelo pala yung
35:41.3
Trendy ang Consuelo dito dun sa mga
35:43.3
stories dito. Parang
35:45.3
may at least tatlong Consuelo na.
35:47.3
Okay. Consolation.
35:49.3
Or parang comfort din yung Consuelo.
35:53.3
ang mahalaga din na parang
35:55.3
vector dito nung otherness
35:57.3
ay baka tama ka nga.
35:59.3
Kasi liban dun sa unknown,
36:01.3
yung Brazilian. O parang mahirap
36:03.3
i-imagine. O wala sa imagination.
36:07.3
description dito kay Consuelo ay huge
36:17.3
Once you go black,
36:19.3
you're in a wheelchair.
36:21.3
Once you go black,
36:23.3
you'll break your back.
36:29.3
Parang syang genetically
36:31.3
opposed dun sa ideal
36:39.3
ang description ay
36:41.3
piti, mapute, parang kime.
36:43.3
I mean obviously gendered yung
36:47.3
mga expectations.
36:49.3
Pero parang yun nga, parang sya yung
36:51.3
kung titignan mo yung color wheel siguro,
36:55.3
opposition talaga. So
36:57.3
malaki na maitin.
36:59.3
As opposed to yung
37:01.3
edible, parang gano'n
37:03.3
halos yung nag-objectify
37:07.3
ideal or idealized na
37:09.3
mapapangasawa ng isang
37:13.3
o Filipino Chinese, mapetit.
37:15.3
Tapos obviously itong
37:17.3
mga physical na description na ito ay
37:27.3
liban sa physical.
37:29.3
So yun nga, yung kime, yung
37:35.3
As opposed to itong si Consuelo ay
37:39.3
go lang. Akin ang mundo.
37:43.3
poses, malakas tumawa.
37:45.3
Kasama sa ritual niya yung pagsigaw.
37:53.3
main idea. Parang yung
37:57.3
Parang yung other dun sa Argelia
37:59.3
story ay, o parang yung
38:01.3
idea nung other dun sa
38:03.3
Argelia story ay source of conflict.
38:05.3
Dito talaga, parang ano talaga siya.
38:07.3
Outsized yung counterpart
38:13.3
mga overt na racism.
38:17.3
nung binanggit ni
38:21.3
daughter-in-law niya yan. Tapos
38:27.3
sa kanya, you call that a
38:29.3
daughter-in-law. That.
38:31.3
Ganun talaga na pag
38:35.3
Ayun pala yung echo dun sa
38:37.3
Argelia story. Ang ulang tanong sa kanya,
38:39.3
ba't dinala mo sa bahay?
38:41.3
Ba't dinala mo din sa hotel? Parang
38:43.3
may ganoon talagang
38:47.3
babako dun sa bahay. O yung
38:49.3
pagpaprotect dun sa
38:53.3
Ayun tapos yun. Sobrang bonggang disappointment.
38:57.3
pagpapaglalarawan
38:59.3
dun sa disappointment ay parang
39:03.3
buhay. Pati yung mga ancestors
39:05.3
daw ay parang uusigin sila
39:07.3
sa kamalian. Kamaliang
39:11.3
Ano ba yun? Ano ba yung nabangkit ko
39:21.3
Habang pinag-iisipan mo yan.
39:25.3
Pero yung healing-healing na yung second point
39:29.3
Iniisip ko rin ba dito
39:39.3
lang ba nung storytelling
39:41.3
yung kawalan ng mga
39:49.3
na yun, parang ano yung tingin
39:51.3
ng mga tatay sa ganitong sitwasyon?
39:53.3
Kasi hindi ko alam,
39:55.3
sabi nung namimili tayo,
39:57.3
totoo naman na natatawa ako
39:59.3
dun sa mga eksena
40:01.3
nitong, sila ba yung magkapatid?
40:03.3
Yung tia niya at saka yung nanay, sila yung
40:07.3
Mukhang sila. Kasi Anthony yung asawin.
40:09.3
So, nitong dalawang ito,
40:11.3
nitong dalawang matandanan.
40:13.3
Oh my God, baka yung
40:17.3
Kasi hindi sila pinsang buo.
40:21.3
itong dalawa na ito,
40:29.3
kaya natatawa ako
40:31.3
pero nag-hecitate ako
40:33.3
dun sa pagtawa ko.
40:35.3
Dahil parehong babae ito na matanda
40:37.3
na inilalagay sa kanila yung comic
40:43.3
nakakatawa naman yun,
40:45.3
kasi imaginable sa atin yun.
40:47.3
Pero yun nga, yung
40:49.3
gendering lang nung ganong mga
40:51.3
actions, dun yung
40:53.3
parang after nung
40:57.3
parang may moment ng reflection
40:59.3
na dapat ba tumawa ako dun
41:01.3
na ginito yung function nila
41:03.3
dito bilang mga babae. So, yun, parang
41:05.3
ano yung attitude mo dun?
41:07.3
Parang yun yung isa sa
41:09.3
mga recitations ko na parang
41:11.3
conveniently tinanggal lang ba
41:13.3
yung mga lalaki dito dahil hindi alam
41:15.3
din kung paano iha-handle sila
41:17.3
o masyado magiging complicated na yung
41:19.3
kwento. At kung ito, parang
41:21.3
mas madaling makarikature, kumbaga, yung
41:23.3
reaction. Oo nga no? Baka nga
41:25.3
I don't think caricature, pero
41:29.3
parang violence nga
41:31.3
na yun nagle-level ng violence
41:33.3
dun sa babae, dun sa kekonsuelo
41:35.3
ay mga babae din, no?
41:37.3
Na presumably ay naging
41:39.3
victima din ng ganitong expectation
41:45.3
napansin yung nawala yung mga lalaki. Oo nga no?
41:47.3
Hindi ko kasi rin hinahanap tulad mo.
41:49.3
Wow! Kasi napapalibutan
41:53.3
Anyway, pero interesting
41:55.3
nga yun na parang wala nga,
42:09.3
culture-culture, isa pang nagpainyug ng
42:11.3
puwenta dito ay yung
42:15.3
parang very spiritual
42:25.3
tignan bilang, ano no?
42:27.3
Kasi parang yung, ang
42:29.3
interesting dito sa akin,
42:31.3
yung healing niya ay
42:33.3
parang nag-extend sa kanya bilang tao.
42:35.3
Yung pagkakarap ka sa kanya bilang
42:37.3
tao na parang bukas, na walang
42:39.3
prejudice, especially
42:41.3
in contrast to the other women.
42:45.3
so parang yun ang
42:47.3
interesting sa akin. Tapos parang
42:55.3
nabanggit, yung pagpapakilala
42:57.3
kay konsuelo na healer,
43:03.3
may mayabong na tradition din yung
43:05.3
panggilya o yung Chinese culture.
43:09.3
mayroon din silang
43:13.3
ng healing. Tapos yun nga,
43:17.3
point din siya kasi yun yung nabanggit sa mga
43:21.3
pagdating nila ng mga sumunod na araw,
43:23.3
nabanggit na interesado itong dalawa
43:27.3
sa Manila, na parang
43:29.3
ito rin yung again, medyo
43:31.3
particular din sa panahong to,
43:35.3
nangyayari, yung mga
43:37.3
wonder healer, yung
43:39.3
80s, 90s, parang may mga ganyang
43:41.3
enerhiya. Halimbawa yung
43:45.3
nakokonflate ko itong mga healing
43:53.3
di ba nanggagamot din? Halimbawa si
43:55.3
Judiel, nanggagamot din ba siya?
43:57.3
Si Judiel Neva sa
44:11.3
at one point, mayroong pa
44:13.3
go-contrast itong si narrator dun sa
44:19.3
paradigm, tapos yung rational,
44:21.3
scientific, like medical,
44:23.3
et cetera na paradigm.
44:25.3
Pero parang kahit yung spiritual
44:29.3
magkakaiba din sila ng tradition.
44:31.3
Parang may Catholic, may Chinese, may
44:33.3
Voodoo, may galing
44:35.3
sa Brazil, et cetera. Tapos magkakaiba din sila.
44:39.3
interesting sakin. Meron pa lang dito
44:41.3
naalala ko si Coach
44:43.3
sa Survivor, kasi parang yun yung origin story.
44:47.3
yung peken na origin story.
44:55.3
sa Amazon din yata, hindi ba?
44:57.3
Amazon din yata, tapos iba parang nakoma.
44:59.3
Tapos parang nakagat siya ng insecto or something.
45:01.3
Baka si Consuelo ang gumamot sa kanya
45:05.3
Dun sa village ni Consuelo, tapos
45:09.3
ay, I fell in love not only
45:11.3
with this wonderful woman, but with the
45:13.3
entire group. Akala ko si Coach pa yung sinasabi mo.
45:17.3
Ang sinasabi ko, baka si Coach, baka ang
45:19.3
gumamot din sa kanya.
45:21.3
Pero itong, hindi ba,
45:23.3
yung tendency na ito,
45:25.3
yung ganit, parang
45:27.3
primitivist siya, yung ganito.
45:29.3
Ay very modern, parang offshoot talaga siya
45:31.3
ng modernismo. Yung ganitong
45:33.3
pagbabalik sa mga
45:37.3
bilang supposedly ay reaction
45:43.3
ng structures ng modernismo.
45:45.3
Kaya humahawak ka dun sa
45:47.3
mga nakaraan. So dahil hindi na siya yung
45:49.3
authentic na primitive.
45:51.3
Parang primitivist na
45:55.3
iba na yung kamalayan na
45:57.3
at work na tumitingin dito sa
45:59.3
mga ito. Hindi nakagaya nung kamalayan
46:03.3
Sobrang ano nga siya diba, parang dito
46:05.3
hayagan na, ano talaga siya, co-modified talaga siya.
46:09.3
Industrial complex, parang healing industrial
46:11.3
complex na nagawa. Nakasama din
46:13.3
yung parang media landscape.
46:15.3
Parang ano din dito,
46:23.3
pag-unlad ng negosyo
46:27.3
press conference na nangyari tapos biglang may
46:29.3
parang may sample.
46:35.3
Yung televangelist na almost caricature
46:37.3
nga na biglang yung mga gagaling-gagaling.
46:41.3
na lalakad, yun talaga yung unang example
46:45.3
Parang chronic arthritis naman.
46:47.3
Nakakalakad na ako.
46:53.3
Tapos yan, tapos nasaksihan ni Carlos
46:55.3
yung healing powers ni ate,
46:57.3
ni Consuelo, nung parang nagkaroon siya ng
46:59.3
allergic reaction sa ano,
47:01.3
nung nagkaroon si
47:03.3
Manuel ng allergic reaction doon sa
47:05.3
restaurant. Parang yun yun. Kasi ang
47:07.3
titimbang ko dito nung una,
47:09.3
kung ano yung magiging attitude ng kwento
47:11.3
tungkol doon sa healing ec.
47:13.3
Parang affirmative naman siya
47:15.3
in general. Affirmative siya
47:17.3
doon sa nangyayari kasi
47:19.3
nakapagpagaling talaga siya.
47:21.3
Doon sa context na ng kwento.
47:23.3
Nakapagpagaling siya pero at the same time
47:27.3
nakakatawa talaga yung
47:29.3
paggamit ng itlog.
47:31.3
May reference na yung itlog kasi
47:39.3
gamit ni Consuelo,
47:41.3
yung ginagamit niya ay itlog, di ba?
47:43.3
Parang kaya kailangan ko lang itlog.
47:45.3
Kailangan ko lang magpagaling.
47:47.3
Baka origin kasi ng buhay, sarot.
47:49.3
May reference ba to something?
47:53.3
Parang ini-imagine ko lang siya.
47:57.3
Si Elsa kamay-kamay lang naman, di ba?
48:03.3
parang may isang,
48:05.3
tapos binabasag yung itlog sa ulo.
48:09.3
Parang hindi magiging comic yun.
48:13.3
Ang interesting, tulunan na banggit mo,
48:15.3
may weird na clash
48:19.3
between scientific, etc.
48:21.3
Doon sa parang folk-ec.
48:25.3
Tungko sa, ano ba to?
48:27.3
Parang sa paraan ng pagpapaliwanag
48:29.3
sa mga bagay upo sa katawan.
48:31.3
Pero at the same time,
48:33.3
insistent na remnant
48:35.3
or parang excess, pwedeng remnant or excess
48:37.3
ng paradigm na iyan
48:47.3
hindi ko alam kung
48:51.3
On one hand, gumagaling yun yung mga tao.
48:53.3
Pero on the other hand, tapos yun nga,
48:55.3
lalo rin sa pinakadulo.
48:57.3
Kasi nangyari na after ng mga clash-clash,
49:01.3
ang climax ng kwento
49:07.3
Dinala sa hospital. Anong nangyari?
49:09.3
Parang na-stroke ko yung nanay.
49:11.3
Kasi nagpa-party, diba?
49:13.3
Parang nagpa-reunion.
49:15.3
O, tapos hindi sila pumuha.
49:21.3
medyo seryosa na yung pagpumuyon.
49:23.3
Parang ito na yung...
49:25.3
Pala ko nga nung moment na yun
49:27.3
ay joke lang. Parang, alam mo yun yung
49:29.3
himatay-himatayan. Yung mga
49:31.3
nagpapatak. Yung pala totoo pala
49:35.3
Ito na nga yung nag-shoot ng
49:37.3
mood. Yung parang naging manupo na drama
49:39.3
talaga siya. Nasa ICU. Tapos,
49:41.3
kumahimik yung kwento.
49:43.3
Kumahimik yung kwento.
49:45.3
Dumating yung, pati yung usapan ni
49:47.3
yung narrator ni Carlos,
49:49.3
saka nung si ate,
49:51.3
ating kagasibu, ating in-arrange marriage.
49:53.3
Parang nagkonsult ng parang
49:55.3
seryosong usapan.
49:59.3
sobrang muted. Sobrang maraming
50:11.3
Pwedeng tingnan bilang
50:15.3
pag-heal dun sa unang
50:19.3
Dito sa ICU, na parang life and
50:21.3
death. Kasi may isang main character
50:23.3
talaga yung nasa being it.
50:25.3
Parang seryoso na siya.
50:27.3
Parang pagaling din siya.
50:29.3
May itlog pa rin, di ba?
50:33.3
caricature, yung parang
50:37.3
comedic na action
50:39.3
ng pagbabasag ng itlog sa ulo.
50:41.3
Hindi siya ginawa kasi kailangan
50:43.3
seryoso yung eksena.
50:45.3
At tapansin mo, Edgar,
50:47.3
yung unang pagbasag ng itlog
50:53.3
gumusdo sa muka ay
50:57.3
Egg yolk, tapos yung pangalawa
51:15.3
nung ginamot si Manuel, egg yolk yung gumula sa fez.
51:17.3
Tapos yung anti-arthritis,
51:21.3
Eh di ba sasakit ito?
51:31.3
si Gonzalo sa akin.
51:33.3
Sobrang magkaka-joy dito yung
51:35.3
mga bagay na parang implicated.
51:39.3
media circus na nagaganap sa
51:41.3
pag may mga ganitong
51:43.3
spectacle. Nakasama din sa
51:45.3
ganitong paggoglobalize na
51:53.3
Interesting din dun sa hidden part
51:55.3
ay, nung alam ba ba nung
51:57.3
medyo tumalan ako, pero parang bago
52:01.3
na-stroke si yung nanay.
52:05.3
Pumunta yung mga nanay dun sa apartment
52:07.3
para i-ward off yung evil presence.
52:09.3
Ang nabagay din yung the black
52:11.3
ones, so sobrang racist talaga ito.
52:17.3
dito sa tradition ng healing
52:19.3
o yung parang ganitong paradigm ng healing.
52:23.3
thin line between
52:25.3
kasi nabanggit yung
52:27.3
witch saka yung healer.
52:29.3
Parang may thin line
52:31.3
between goodness o parang
52:41.3
saka yung malevolence.
52:43.3
Yung witch pwedeng healer. Parang parang parang silang function
52:45.3
operationally, pero parang
52:47.3
may ganung pagkakaiba.
52:51.3
bumaba si Consuelo, tapos nakita niya yung mga
52:53.3
nangyayari, tapos ang sabi sa kanya ay parang
52:55.3
ano to, I welcome to
52:57.3
sayo, welcome witch, kanyang-kanyang.
53:01.3
inerkila pa silang main
53:03.3
inerkila talaga, may parang inupahan
53:07.3
parang ano ba to?
53:09.3
Parang sikat na healer
53:11.3
may ward off yung
53:13.3
spirit. Tapos parang nung
53:15.3
bumaba si Consuelo, nakita niya yung mga bagay,
53:17.3
parang wala siyang malay
53:19.3
sa disdain nitong
53:21.3
pamilyang ka sa kanya. Tapos parang happy lang siya
53:23.3
na jumoy sa ginagawa
53:25.3
ng dalawang nanay.
53:27.3
Tapos may sigawan, etc.
53:31.3
isa pa, liban dun sa parang
53:33.3
thin line between goodness and malevolence,
53:35.3
parang interesting din na
53:39.3
material na bata yan,
53:41.3
yung mga spiritual
53:43.3
eme, parang yung mga
53:45.3
mababa naago yung mga prejudice
53:47.3
ng natao, kahit supposedly
53:51.3
yung mga nagaganap.
53:53.3
Ayun, yun lang yata.
53:59.3
ayun, ang dulo, ito yung
54:01.3
nabanggit kanina na parang
54:03.3
saping-saping pagkikwento ni
54:09.3
Ang akala mo, tapos na,
54:11.3
bilang Manupo tradition, usually
54:13.3
hospital, parang medyo final scene na yan lang.
54:15.3
Tapos kung mabubuhay o mamatay,
54:17.3
may reconciliation, etc. Ang akala mo, tapos na siya
54:19.3
dun sa puntong yun.
54:21.3
Tapos nabanggit na
54:25.3
nawala silang dadawa, nawala si
54:27.3
Manuel sa consuelo. Tapos nang bumalik si
54:31.3
siya na lang mag-isa.
54:33.3
Siya na lang siyang dadawa.
54:37.3
paliwanag niya ay
54:39.3
naging harsh yung efekto ng paggamot
54:41.3
sa nanay ni Manuel sa katawan
54:43.3
ni consuelo. Tapos basically ay
54:45.3
isinakrepisyon niya yung
54:47.3
sarili niya para dun sa nanay.
54:49.3
So interesting din sa kanina yung
54:55.3
nag-shift pa punta
54:57.3
dun sa, or simultaneously
54:59.3
tungkol sa maraming tauhan.
55:01.3
Hindi lang siya tungkol sa
55:03.3
pamilyang ito. Parang kahit outsider si
55:07.3
kwento din niya ito.
55:09.3
Halimbawa yung attitude ng narrator
55:11.3
kay consuelo, nagsimula dun nga parang
55:13.3
medyo curiosity yung
55:15.3
pinakaunang attitude niya. Nakita niya sa airport
55:19.3
nag-shift din over the course
55:21.3
of the story to admiration
55:23.3
tapos to parang may sense of
55:25.3
awe sa pagtingin niya
55:29.3
Tapos yung dulo nga
55:31.3
pinagtanggol na niya
55:33.3
sabi niya sa nanay niya, she saved your life.
55:35.3
Like a true filial daughter
55:37.3
filial piety, etc.
55:45.3
dun sa turnaround. Ang hala mo dulo na,
55:47.3
parang may turnaround kasi parang inilagak yung
55:49.3
mga abonik ni consuelo dun sa
55:51.3
parang altar nung
55:55.3
Tapos may isa pang nangyaring
55:57.3
parang may isa pang layer ng mga
55:59.3
kwento. Sabi ni Manuel, siya
56:01.3
ibabalik daw sa Brazil para join sa
56:03.3
ano ba ito? Sa mga
56:05.3
environmentalist group
56:07.3
na lumalaban sa illegal logging
56:09.3
kasi si Consuelo ay
56:11.3
she loved the forests.
56:19.3
ang hala mo tapos na nga tapos may iniwan din
56:21.3
may iniwan bigla na
56:25.3
na buhay pa si Consuelo
56:27.3
na nainabangkit kong kusahulo
56:29.3
pagkunta sa Malaysia
56:31.3
etc. Parang may mga ganyang
56:35.3
uncertainty. Tapos may
56:37.3
reveal, another reveal
56:39.3
sa dulo na parang
56:41.3
ang isang pinakahuling frame
56:45.3
apparently nagkatuluyan din
56:47.3
after all si Carlos taka yung
56:53.3
Nagkatuluyan sila. Tapos ang anak nila
56:55.3
ay pinakalahan ng Consuelo.
57:01.3
sa iyo dahil isang bagay ito
57:03.3
na clearly ay central dito sa story
57:05.3
na ito. Isang bagay na
57:11.3
una mong novela na hindi ko alam kung
57:13.3
pag pinag-iisipan ko
57:15.3
kung ano yung hesitation ko dito sa bagay
57:17.3
nito. Ang haba ng
57:19.3
pag-iisipan ko yung hesitation ko dito
57:21.3
parang isa sa mga reasons siguro
57:27.3
pinag-usapan natin yung Lost na nire-watch
57:29.3
ko ngayon dahil sa isang podcast na gusto kong
57:31.3
pakinggan. At parang sa akin
57:33.3
noon ang isa sa mga clear
57:35.3
na ginawa ng Lost
57:39.3
representation na maraming
57:41.3
characters na may
57:43.3
Indian, may South Korean
57:45.3
ano na ganoon. Parang sa
57:47.3
isang TV show for
57:49.3
US na sa regular programming
57:51.3
parang hindi siya cable, hindi siya ganoon.
57:53.3
So, na ganito. Of course
57:55.3
malaki yung project mismo pero yung ganito.
57:57.3
At yung naging negative
57:59.3
na effect sa akin noon eventually habang nung
58:05.3
very American na agenda
58:07.3
yung mismong representation. Parang
58:09.3
merong ganong pag-iisip na
58:19.3
i-cater pa rin sa mundo
58:21.3
yung product nila. Parang
58:23.3
product siya na ganoon. Parang hindi
58:25.3
siya mula sa isang
58:27.3
hindi siya mula sa
58:29.3
isang kabutihan ng loob
58:31.3
na itama natin ang mga bagay
58:33.3
kundi para maging marketable pa rin
58:35.3
sa bandang huli yung product.
58:37.3
Parang ganoon ko siya iniisip.
58:39.3
Ngayon, sa writing na ito
58:41.3
halimbawa, kaka-negotiate parang
58:47.3
nahihirapan ako personally bilang writer
58:49.3
na mag-create ng foreign
58:53.3
na hindi Filipino
58:57.3
kahit pa secondary na character siya
58:59.3
so isa yun sa mga struggle ko
59:03.3
pag pinag-iisipan ko nga, iniuugat ko
59:05.3
sa ganong, pwedeng initially
59:07.3
ay unconscious na
59:09.3
effect sa utak ko ng
59:11.3
ganitong parang exposure
59:13.3
sa mga ganyang text ko na parang
59:15.3
ay, mag-create ako nito
59:17.3
kasi sa bandang huli
59:23.3
wider na market, hindi dahil
59:25.3
tingin ko essential siya
59:27.3
dun sa kwento. Of course, hindi ko
59:29.3
sinasabing ganito-ito or ganon-ganon yung
59:31.3
story mo, pero gusto ko malaman
59:33.3
ano yung, meron bang
59:37.3
meron bang noticeable sa iyo, sa personal na practice mo
59:39.3
meron bang noticeable sa iyo na
59:41.3
nagshi-shift sa style
59:43.3
o sa psychology mo
59:45.3
dun sa mga moments na
59:49.3
itong point of view ko
59:51.3
na ginagalawan dito, hindi ito Filipino
59:53.3
parang may noticeable ba sa iyo na
59:55.3
difference? Paano mo hinahandle?
59:57.3
Ikaw kaya yung survivor fan
59:59.3
dito, tapos ang argument mo sa survivor
60:03.3
malinaw na other sa akin
60:05.3
malinaw sa akin na meron
60:09.3
ginagamit mo nga siyang
60:11.3
education para sa psychology ng tao
60:13.3
So, sensible siya sa iyo
60:15.3
Oo, pero ibig kong sabihin
60:17.3
alam ko pa rin na may mga
60:19.3
mediations yun, parang mediated
60:27.3
ito ng game, mediated ito
60:29.3
ng maraming bagay, pero
60:31.3
and yet, na-re-reveal itong mga
60:33.3
mga umbay. At meron naman, kung baga
60:35.3
sa bandang huli, meron naman talagang parang may
60:37.3
humanity naman, ano, kaya natin
60:39.3
na-a-appreciate yung mga
60:41.3
akda ng ibang mga tao sa ibang bansa
60:43.3
Pero bilang writer lang, bilang nagsusulat
60:45.3
tapos alam mo na foreign yung character
60:47.3
parang paano mo ina-approach yan? Parang
60:49.3
kung may nakikinig lang sa atin, tapos
60:51.3
ganoon, parang interesado. Kasi naman,
60:53.3
imagine ko, binasa ko kasi yung
60:55.3
nabasa mo ba yung mga novela
60:57.3
ni ano? Samantha, ano nga siya?
61:01.3
Happily Ever After? Hindi ko kilala yun
61:03.3
Binasa ko kasi yung mga novel na yun
61:09.3
main characters talaga sa iba
61:11.3
So, hindi ko lang
61:13.3
alam kung paano mag-isip ng ganoon
61:17.3
Nag-turo ka na ba?
61:19.3
Nag-fiction workshop ka na ba?
61:21.3
Nag-turo ka na ba ng fiction workshop?
61:25.3
ang daming ganoon
61:27.3
Itong huli lang, parang
61:29.3
Pero sempre bilang Filipino writer
61:31.3
parang clear na tinitim ko rin
61:33.3
yung set kasi ayokong i-impose yung
61:35.3
sa akin necessarily
61:37.3
kapag mag-turo. So iba yung approach ko doon
61:39.3
parang tinitinan ko yung project
61:43.3
konting sundot pa rin na in-encourage ko silang
61:45.3
magbasa ng Filipino na text. Hindi necessarily
61:47.3
in Tagalog. I mean yung
61:49.3
Filipino authors na nagsusulat in English
61:51.3
para lang sa consciousness na ano. Kasi
61:53.3
very informed sila ng mga, lalo naman mga
61:55.3
specific ng sci-fi
61:59.3
May isang workshop halimbawa talaga na
62:01.3
yung sobrang parang may isang
62:03.3
kwento, may isang draft na
62:07.3
school setting na mayroong cheerleader
62:09.3
tapos mayroong football
62:11.3
team captain or something. Ganoon-ganoon. Tapos
62:15.3
talaga yung mood ng ano.
62:17.3
Oo. Yung pag-imagine. Tapos
62:19.3
mesyo na-blurt out ko doon sa
62:23.3
yung sobrang simple na
62:25.3
bakit ako parin yung mga characters?
62:27.3
Kasi hindi siya may
62:29.3
paliwanag. Hindi ko maalala yung paliwanag.
62:31.3
Pero hindi siya. Ang
62:33.3
paliwanag yata ay
62:39.3
May skill talaga siya. So
62:41.3
unang-una, efekto siya,
62:43.3
tulad ng sinabi mo, yung mga nababasa nila.
62:45.3
So yung mga nababasa nila, parang yun yung
62:47.3
ginagawa nila. So I mean yun ang
62:49.3
sinusulat nila. So kung paano
62:53.3
parang tinatransplant lang yung emanation
62:55.3
ng akda na nababasa nila doon sa kanilang
62:59.3
on one hand, parang ang hirap niya on the
63:01.3
one hand, sa isang kamay. Ang hirap niya
63:03.3
sa kabilang kamay.
63:05.3
Kasi yun sa akin, laging may
63:09.3
emanation sa akda
63:11.3
sa lived experience
63:13.3
na yun sa mga ginagawa mo. Pero dito
63:15.3
sa kanila, parang
63:19.3
Hindi makiiba talaga. So parang anong connection
63:21.3
itong mga cheerleading
63:23.3
character, itong mga puting
63:25.3
character sa ginagawa mong mundo,
63:27.3
wala silang connection.
63:29.3
Kung may connection man sila,
63:33.3
verisimilitude yung connection.
63:35.3
Siguro may connection sa mga ideas,
63:37.3
etc. So parang medyo nag-soften
63:39.3
yung stance ko doon. Kasi parang
63:41.3
may, parang inevitably,
63:43.3
huhot ka naman talaga sa lived experience mo.
63:45.3
Pero baka nga iba lang yung
63:47.3
presentation. Although of course,
63:49.3
yung paraan na pag-i-imagine ay
63:51.3
halagang malaking
63:53.3
bagay din. To answer your
63:55.3
question, halimbawa dito sa kwentong
64:01.3
na ginawa ni Charleson,
64:03.3
never nang na-access yung consciousness ni Consuelo
64:05.3
eh doon sa kwento. Kasi nga first person
64:09.3
Carlos. So parang natatiling opaque
64:11.3
talaga si... At yung tanong ko pala eh
64:13.3
in relation kasi sa topic mo na ibang
64:15.3
character. Kino-net ko ha!
64:19.3
Kung ko sayo, part
64:25.3
Yung sakin, dahil ako nga, I'm sure
64:27.3
nakwento ko natin sa somewhere, pero parang
64:31.3
may isang kwento na super early story.
64:33.3
As in parang second story na nasulit ko yata.
64:35.3
Yung nga, yung point of view niya ay si
64:37.3
Carolina doon sa kwento ko. Tapos
64:39.3
nung na-workshop talaga siya sa cinema, parang
64:41.3
what's wrong with you? Parang ganyan yung
64:43.3
may ganong tanong.
64:49.3
na-workshop din pala siya
64:51.3
sa Ateneo workshop pala.
64:53.3
Tapos parang ang tanong ni
64:55.3
ang tanong ni Mam Benny
64:59.3
naugay yung mundo ko, parang
65:01.3
kailangan ba natin ng character na to?
65:03.3
Sabi niya, sa panitikang Pilipino.
65:05.3
Sabi niya ganoon. Sabi ko, oh nga.
65:07.3
Parang good point.
65:11.3
Hindi ko alam kung mapapaliwanag ko siya.
65:15.3
ang sakin nung mga
65:17.3
panahon yun, parang interesting yung
65:19.3
parang siya ay nasa loob ko.
65:23.3
Parang yung tauhan na yun,
65:25.3
parang meron akong, siguro nga,
65:27.3
ewan ko, dipoliticize ba ito?
65:29.3
Or parang magka-flatten ba ito ng politika?
65:33.3
meron akong affinity doon sa ganoong
65:37.3
Although, paraan din siya
65:39.3
para sa akin, para unkatin yung kasayas
65:41.3
akin. Kasi nga, Spanish tech
65:43.3
kayo. So may mga ganong, obviously
65:45.3
may ganong overt na
65:49.3
di-deconstruct sa colonial
65:53.3
makakombinasyon siya ng
65:57.3
psychological affinity doon sa tauhan.
66:01.3
useful din siya. Kasi nga,
66:03.3
ang ginagawa ko ng mga foreign characters,
66:05.3
hindi yung random na Brazilian.
66:07.3
Ang mga foreign characters ko,
66:09.3
Amerikano, Espanyol. Kailangan ko pa
66:11.3
ng Japanese kasi meron akong
66:13.3
empire trilogy na iniisip.
66:15.3
Pero wala pa akong Japanese tech kasi
66:17.3
kailangan ko pumunta sa Japan siguro.
66:19.3
Pero parang lagi siyang
66:23.3
interesting craft
66:25.3
wise para sa akin. Tapos,
66:27.3
yung usefulness niya doon sa
66:29.3
gusto kong i-untangle
66:39.3
Sobrang interesado ako dahil,
66:41.3
yun nga, parang iniisip ko.
66:43.3
Excuse me, yung dahuling dalawa mong kwento, may mga
66:45.3
Japanese characters. Oo, pero,
66:47.3
halimbawa, di ba may translate ka nga na kwento ko,
66:49.3
parang kailangan ko parin siyang
66:57.3
parang kailangan kong
66:59.3
i-anchor sa ganoon na.
67:01.3
Yung isa wala, yung isa hindi half yun.
67:03.3
Hindi siya half, pero
67:13.3
pagkahalimaw kaysa
67:15.3
nationality bilang issue.
67:17.3
Transferred ba? Pero yung real
67:21.3
Hindi ko naman iniiwasan
67:23.3
consciously. Parang
67:25.3
naisip ko lang dito na parang
67:27.3
hindi ko alam kung paano ko siya i-handle.
67:29.3
Kailangan mediated lagi siya sa'yo.
67:33.3
ko basta ma-present na
67:35.3
siya lang yan. Parang basta Japanese
67:41.3
may isa na lang akong
67:43.3
final na natanong sa'yo at ito yung
67:47.3
nangyari dun sa kwento.
67:49.3
Pwedeng ma-hinoor siya pero
67:53.3
kasi siya dun sa storytelling.
67:55.3
Anong attitude mo dun sa mga
67:57.3
moment na kagaya nung
67:59.3
nangyari dun sa dulo na
68:01.3
may mga eksena na hindi sinasabi
68:03.3
sa reader kagaya nung
68:05.3
nag-usap yung ano.
68:07.3
Nainis ka ba sa gano'n?
68:09.3
Diba yung si Consuelo at yung nanay na
68:11.3
supposedly may pinag-usapan sila.
68:13.3
May 15 minutes na hindi niyo review talaga.
68:15.3
Anong attitude mo
68:17.3
sa gano'n na clearly ay
68:19.3
strategy sa storytelling
68:23.3
Hindi ko alam kung kapag
68:25.3
tinanong natin si Charles.
68:27.3
Anong pinag-usapan nila?
68:33.3
Kung meron ba siyang
68:35.3
maisasagot o kung alam niya.
68:37.3
Kasi kung minsan ako guilty ako dyan na
68:39.3
parang okay may pamisterius
68:41.3
ako dito pero ako mismo hindi ko alam
68:43.3
pero parang pamisterius na lang siya dyan
68:45.3
o bahala na kayo dyan. Goodbye.
68:59.3
Hindi ko alam. Wala akong attitude dyan.
69:01.3
Parang okay. Sige.
69:09.3
Pero hindi interesting kasi yung mga gaps
69:11.3
in general diba? Parang yung mga
69:15.3
yung gano'ng basic na...
69:17.3
Pero doon kasi parang
69:19.3
masyado siyang...
69:25.3
ay parang present talaga siya as a
69:27.3
gap. Parang pinakita siya
69:29.3
so... Hindi mo alam.
69:33.3
Hindi siya suggested it.
69:41.3
Oh hindi. Wala lang.
69:43.3
Pinag-isipan ko lang again siya sa context ng writing.
69:45.3
Kung may mga nakikinig sa atin.
69:47.3
At ako lang mismo. Parang gagamitin ko ba siya
69:49.3
bilang isang device? Or mayayamot ako
69:51.3
bilang leader kung ako yung leader? Kung merong
69:53.3
ganun? Or hanggang
69:55.3
saan yung enough?
69:57.3
Detach kasi ako. Aquarius ako.
69:59.3
Parang anong gusto mo gawin? Sige go. Parang hayaan ko.
70:05.3
ang hanash? Wala na. Napakahaba
70:07.3
na ng araw na ito. True.
70:09.3
1.30 na dito. Hindi pa ako nagtatanghalian.
70:13.3
Anti-meeting ka pa. So yun.
70:15.3
Salamat again. So next week
70:17.3
ay yung number 4 ko
70:19.3
dito. Matatapos din tayo sa
70:21.3
anthology na ito.
70:25.3
week after nun pero
70:27.3
same day natin itidiscuss
70:29.3
yung number 4 story mo
70:33.3
bye bye. Ingat dyan.
